Οι Συνθήκες και τα Πρωτόκολλα της Ανεξαρτησίας

Η Ανεξαρτησία, σε θεσμικό διπλωματικό επίπεδο, ολοκληρώθηκε σταδιακά μέσω μίας σειράς διεθνών Συνθηκών και Πρωτοκόλλων.
Τα κυριότερα ήταν:

Συνθήκη του Λονδίνου,
6 Ιουλίου 1827

Αντίγραφο της Συνθήκης του Λονδίνου μεταξύ των τριών Μεγάλων Δυνάμεων (Ηνωμένου Βασιλείου, Γαλλίας, Ρωσίας), η οποία προέβλεπε αυτονομία της Ελλάδας με καταβολή φόρου στον Σουλτάνο. Τα εδαφικά όρια του νέου κράτους δεν προσδιορίζονταν, αλλά αφέθηκαν να λυθούν στο πλαίσιο επί μέρους διαπραγματεύσεων μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Με μυστικό πρωτόκολλο δινόταν διορία ενός μηνός στην Υψηλή Πύλη να αποδεχτεί τους όρους της Συνθήκης, μετά την πάροδο της οποίας οι πολεμικοί στόλοι των Μεγάλων Δυνάμεων θα είχαν το δικαίωμα να επιβάλουν την εφαρμογή της. 

ΠηγήΥπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου, Αρχείο Κεντρικής Υπηρεσίας 1827/10.2

Πρωτόκολλο του Λονδίνου,
10/22 Μαρτίου 1829
6/18 Μαΐου 1829

Ο Βρετανός Αντιπρεσβευτής στην ελληνική Κυβέρνηση Edward Dawkins αποστέλλει στον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια αντίγραφο του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου της 22ας Μαρτίου 1829 και επεξηγεί τους βασικούς όρους και στόχους του όσον αφορά το ζήτημα της Ελλάδας: Η Ελλάδα θα τελούσε υπό την επικυριαρχία της Υψηλής Πύλης προς την οποία θα κατέβαλλε ετήσιο φόρο 1.500.000 γρόσια. Τα σύνορα ορίζονταν στη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού κόλπου, και προβλεπόταν η ύπαρξη χριστιανού κληρονομικού ηγεμόνα της Ελλάδας.

ΠηγήΥπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου, Αρχείο Κεντρικής Υπηρεσίας 1829/ΑΑΚ(Ε), σ.63-67

Συνθήκη της Αδριανούπολης,
2/14 Σεπτεμβρίου 1829
29 Οκτωβρίου 1829

Ο Αντιπρεσβευτής της Ρωσίας στην ελληνική Κυβέρνηση Κόμης V.N. Panin διαβιβάζει στον Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια τη Συνθήκη της Αδριανούπολης, που υπεγράφη στις 14 Σεπτεμβρίου μεταξύ της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και μεταφέρει την ικανοποίηση του Τσάρου για την υπογραφή της. Με το άρθρο 10 της Συνθήκης αυτής η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποδέχτηκε τόσο τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1827 αλλά και το Πρωτόκολλο της 10/22 Μαρτίου 1829, δηλαδή και τον καθορισμό της συνοριακής γραμμής Αμβρακικού – Παγασητικού μεταξύ των δύο κρατών.

ΠηγήΥπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου, Αρχείο Κεντρικής Υπηρεσίας 1829/ΑΑΚ(Ε), σ.29-30

Πρωτόκολλο του Λονδίνου,
22 Ιανουαρίου / 3 Φεβρουαρίου 1830

Αντίγραφο του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου, του βασικού Πρωτοκόλλου της Ανεξαρτησίας, όπως επιδόθηκε στην Υψηλή Πύλη από τους Πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων στις 8 Απριλίου 1830. Πρόκειται για την πρώτη επίσημη διεθνή πράξη με την οποία αναγνωρίστηκε η Ελλάδα ως πλήρως ανεξάρτητο κράτος. Τα εδάφη του κράτους μειώθηκαν σε σχέση με το Πρωτόκολλο του 1829 και ορίζονταν από τους ποταμούς Αχελώο στα δυτικά και Σπερχειό στα ανατολικά, ενώ περιλαμβάνονταν οι Σποράδες και η Εύβοια. Σε άλλο Πρωτόκολλο της ίδιας ημέρας, προβλεπόταν ως Ηγεμόνας της Ελλάδας ο Πρίγκιπας Λεοπόλδος του Saxe-Coburg. 

ΠηγήΥπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου, Αρχείο Κεντρικής Υπηρεσίας 1830/10.1B, σ.40-43

Το Πρωτόκολλο στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών (στη γαλλική γλώσσα).

Συνθήκη (Διακανονισμός) της Κωνσταντινούπολης,
9/21 Ιουλίου 1832

19/31 Ιουλίου 1832. Οι Αντιπρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων ενημερώνουν τον Υπουργό Εξωτερικών της ελληνικής Κυβέρνησης Σπυρίδωνα Τρικούπη ότι υπεγράφη η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης μεταξύ των τριών Δυνάμεων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για τον τελικό διακανονισμό των ζητημάτων ανάμεσα στην τελευταία και την Ελλάδα και του αποστέλλουν «εμπιστευτικώς» αντίγραφο των άρθρων που σχετίζονται με τη χάραξη των συνόρων μεταξύ των δύο κρατών. Μετάφραση της επιστολής και στα ελληνικά. Με τη Συνθήκη ως βόρειο σύνορο της Ελλάδας ορίστηκε η γραμμή Άρτα-Βόλος, ενώ η απόφαση για την κυριότητα της περιοχής της Λαμίας, για την οποία δεν επετεύχθη συμφωνία, παραπέμφθηκε σε νέες διαπραγματεύσεις. Αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων αυτών ήταν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 18/30 Αυγούστου 1832, με το οποίο η περιοχή αποδόθηκε στην Ελλάδα.

ΠηγήΥπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου, Αρχείο Κεντρικής Υπηρεσίας 1832/4.1A, σ.2-7 και 9-13

Η Συνθήκη στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών (στην αγγλική γλώσσα).